75 Μικράς Ασίας ενθυμήματα και κειμήλια φρίκη στα μάτια και ανεπούλωτα τραύματα στην ψυχή, αφήνοντας πίσω το σπίτι, το βιός τους όλο, και τον τόπο τους. Νοερά αναπολούμε τη λάμψη της Σμύρνης, που ήταν τότε μια αληθινή μητρόπολη και την έκαμαν στάχτη. Την πρώτη, τον καιρό εκείνο ελληνική πόλη, σε πληθυσμό. Στον ιερό και ιστορικό χώρο της Μικράς Ασίας, στην πανάρχαια κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, ξεκίνησε η πρώτη του μεγάλη ακμή. Παρά τον ξεριζωμό και τον περιορισμό του ελληνικού κόσμου στον νότο της Βαλκανικής χερσονήσου και στην Κύπρο, οι Μικρασιάτες Έλληνες συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στη διαμόρφωση της λογοτεχνίας, της μουσικής, της γαστρονομίας και γενικότερα καθόρισαν εν πολλοίς και τη σημερινή μας ταυτότητα. Η Κύπρος, ως αναπόσπαστο κομμάτι του ευρύτερου Ελληνισμού, το οποίο έχει υποστεί και υφίσταται ακόμη τα δεινά του τουρκικού ζυγού, αποτίνει φόρο τιμής προς τους Μικρασιάτες Έλληνες ως οφειλόμενο χρέος και επιταγή. Από την αρχαιότητα, στα χρόνια και με το έργο του Ομήρου, σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία, τη σκέψη και την εκπαίδευση για πολλούς αιώνες. Με τους μεγάλους Ίωνες προσωκρατικούς φιλόσοφους, έναν Θαλή, έναν Αναξίμανδρο, έναν Ηράκλειτο, που και σήμερα ακόμα μνημονεύονται στις επιστήμες και τα γράμματα. Αλλά και γη μεγάλης πατερικής παράδοσης, τόπος των «τριών Μεγίστων Φωστήρων της Τρισηλίου Θεότητος», των τριών Ιεραρχών και πατέρων των γραμμάτων, με την καθοριστική συμβολή τους για τη συμφιλίωση και τη συνέχεια ανάμεσα στο αρχαιοελληνικό και το χριστιανικό πνεύμα. Ένας κόσμος που και στη σύγχρονη εποχή, στις αρχές του εικοστού αιώνα, είχε να επιδείξει και σπουδαία εμπορική και επιχειρηματική δραστηριότητα και δείγματα οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και μια ανθηρή εκπαιδευτική και πολιτιστική δραστηριότητα. Δίπλα σε όλα αυτά και ένας φιλειρηνικός και δραστήριος αγροτικός πληθυσμός Ελλήνων, εκατοντάδες χιλιάδες διάσπαρτοι και στη μικρασιατική ενδοχώρα. Όλα αυτά χάθηκαν, όλοι αυτοί οι άνθρωποι, αν δεν φονεύτηκαν, διώχθηκαν, ξεριζώθηκαν. Αναντίρρητα, η λογοτεχνία, οι εικαστικές τέχνες, η μουσική, ο κινηματογράφος και η τηλεόραση τροφοδότησαν με αναπαραστάσεις και εικόνες τη συλλογική μνήμη και διαμόρφωσαν τις προσλαμβάνουσες των επόμενων γενεών, ώστε να υποδεχθούν μια ιστορική εμπειρία και γνώση διαμεσολαβημένη σε μεγάλο βαθμό από αυτά τα εκφραστικά μέσα. Στα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, με άσβεστη τη μνήμη, μαζί με τον πόνο και την οδύνη της προσφυγιάς, όπως και τη συντριβή από την καταστροφή και την απώλεια, καταγράφουμε και τη μοναδική συμβολή του μικρασιατικού κόσμου
RkJQdWJsaXNoZXIy Mjg0OTI=